W celu spójności działań na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych, Rada Powiatu Hajnowskiego uchwaliła „Powiatową Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych i Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych”. Większość z postawionych celów jest realizowana dzięki skutecznemu wykorzystaniu środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych – głównego instrumentu samorządu powiatowego w pomocy osobom z niepełnosprawnościami. Jednostką koordynującą w obszarze pomocy społecznej jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Hajnówce, natomiast zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej prowadzi Powiatowy Urząd Pracy w Hajnówce.

Pomoc instytucjonalna – gdzie jej szukać w Powiecie Hajnowskim

Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie funkcjonuje Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności – to organ, który w I instancji wydaje orzeczenia o niepełnosprawności, orzeczenia  o stopniu niepełnosprawności oraz orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień (np. rozpatruje wnioski o wydanie karty parkingowej).

W celu kompleksowego wsparcia osób ze szczególnymi potrzebami i ich rodzin, w strukturach powiatu hajnowskiego funkcjonują Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy (SOSW), Środowiskowy Dom Samopomocy i Warsztat Terapii Zajęciowej.

SOSW to jedyna placówka w regionie, która umożliwia realizację obowiązku szkolnego, kompleksowo zajmując się edukacją, wychowaniem i opieką nad osobami z różną niepełnosprawnością, w tym przede wszystkim z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim oraz z cechami autyzmu, w wieku od urodzenia do 24 roku życia. Ośrodek realizuje Indywidulane Programy Edukacyjno – Terapeutyczne a także systematycznie wprowadza nowatorskie rozwiązania programowe i metody nauczania. Jednym z wielu przykładów są mieszkania wspomagane – najnowsza inwestycja samorządu powiatu. Przy Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Hajnówce będą funkcjonować mieszkania wspomagane dla uczniów z niepełnosprawnością - w 2021 r. zakończyliśmy przebudowę budynku przeznaczonego na mieszkania, rok 2022 r. to to czas realizacji kolejnego etapu adaptacji budynku. W ramach kolejnego projektu, o wartości 1,3 mln zł wyposażono 3 mieszkania treningowe, a aktualnie trwają zajęcia treningowe.   Zajęcia w mieszkaniach - trening przygotowywania posiłków, trening codziennych czynności jak sprzątanie, prasowanie czy gospodarowanie pieniędzmi mają przygotować uczniów do dalszego życia.

Osoby dorosłe mogą skorzystać z oferty Środowiskowego Domu Samopomocy w Hajnówce- to placówka okresowego dziennego pobytu, w którym osoby z zaburzeniami psychicznymi mogą otrzymać częściową opiekę i pomoc w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych oraz posiłek. Szeroki wybór zajęć terapeutycznych wraz ze sprzętem, profesjonalnie wyposażone pracownie, poradnictwo psychologiczne oraz aktywny udział w życiu lokalnej społeczności, czynią ŚDŚ miejscem godnym zaufania.

Placówką realizującą rehabilitację społeczną i zawodową osób z niepełnosprawnością intelektualną jest natomiast Warsztat Terapii Zajęciowej w Hajnówce.  Warsztat jest placówką stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.

Pomoc finansowa ze środków PFRON

Ze względu na różne rodzaje niepełnosprawności, Powiat Hajnowski wspiera osoby ze szczególnymi potrzebami  nie tylko instytucjonalnie, ale również finansowo. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie to jednostka samorządu powiatu, która rozpatruje wnioski, a pomoc realizowana  jest ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Katalog form wsparcia jest bardzo szeroki: można ubiegać się o dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, o dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, dofinansowanie do uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych, do likwidacji barier komunikacyjnych, architektonicznych i technicznych. W 2022 r. na wsparcie osób ze szczególnymi potrzebami Zarząd PFRON przyznał samorządowi powiatu hajnowskiego ponad 1,6 mln zł, w tym 843 360,00 zł na działalność Warsztatu Terapii Zajęciowej w Hajnówce.

By zwiększyć pulę pozyskiwanych funduszy od 2013 r. Powiat Hajnowski realizuje program „Aktywny Samorząd”. Środki, które wydatkuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w ramach programu Aktywny Samorząd ustalane są przez Zarząd PFRON.

Celem głównym programu „Aktywny samorząd” jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji. W ramach tego, w zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności, można ubiegać się o pomoc m.in. w uzyskaniu prawa jazdy, w zakupie i montażu oprzyrządowania do posiadanego samochodu, w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym, pomoc w zakupie protezy kończyny, a w ramach utrzymania aktywności zawodowej, można również wnioskować o finansowe wsparcie w zapewnieniu opieki dla dziecka przebywającej w placówce oświatowej – żłobku lub przedszkolu albo pod inną tego typu opieką (np. w sytuacji gdy zatrudniamy nianię na podstawie umowy cywilnoprawnej). Natomiast w ramach Modułu II osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą wnioskować o pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym. Wartość Programu Aktywny Samorząd w 2022 r. na ten moment to 211 109, 32 zł ( w tym dodatkowe 36 tys. zł, o które wnioskowaliśmy, żeby dofinansować wszystkie wnioski złożone przez studentów).

Nowe inicjatywy

W 2022 r. Powiat Hajnowski przyjął zaproszenie PFRON do udziału w programach „Samodzielność- Aktywność-Mobilność!”

W ramach Programu „Dostępne mieszkanie” osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym mogą ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON do zmiany mieszkania na pozbawione barier architektonicznych. Wysokość dofinansowania zależna jest od lokalizacji, w której nabywane jest mieszkanie i stanowi różnicę pomiędzy ceną mieszkania nabywanego i sprzedawanego. Maksymalne kwoty dofinansowania w IV kwartale 2022 roku w ramach Programu „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” Dostępne mieszkanie w gminach powiatu hajnowskiego wynosi 75195 zł.

Z kolei absolwenci wszystkich typów szkół, którzy  w ciągu ostatnich 3 lat ukończyli naukę i którzy posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub osoby z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z powodu schorzeń narządu słuchu (lub orzeczeniem równoważnym), mogą ubiegać się o dofinansowanie do wynajmu mieszkania na okres poszukiwania pracy i rozpoczęcia zatrudnienia. Dofinansowanie  w ramach Programu Mieszkanie dla Absolwenta obejmuje zarówno okres poszukiwania pracy, jak również rozpoczęcia zatrudnienia - maksymalnie przez 36 miesięcy.

Składanie wniosków w ramach naboru do obu programów odbywa się wyłącznie w formie elektronicznej, przez System SOW – wniosek można złożyć samodzielnie lub za pośrednictwem realizatora programu (po pomoc udaj się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Hajnówce). Choć termin składania wniosków jest dość długi – „Dostępne mieszkanie” do 31.12.2024 r., zaś „Mieszanie dla Absolwenta” do 31.12.2023, warto się pospieszyć – PFRON zastrzega zamknięcie naboru przy wykorzystaniu budżetu Programów. Szczegółowych informacji udzielają pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Hajnówce: 85 682 36 42, 85 682 59 83, adres e-mail: pcpr@powiat.hajnowka.pl

Urząd dostępny!

Równolegle samorząd Powiatu Hajnowskiego podejmuje działania celem zwiększenia dostępności usług administracji publicznej, tym samym realizuje zadania, jakie na podmioty publiczne nałożyły ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U.2019, poz. 848) oraz ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U.2020, poz. 1062).

Dostępność cyfrowa, informacyjno – komunikacyjna, architektoniczna – na każdym z tym zagadnień Starostwo Powiatowe w Hajnówce może pochwalić się osiągnięciami. Aktywnie wykorzystując środki PFRON, w 2021 r. wyremontowaliśmy łazienkę, dostosowując ją do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami. Z kolei w 2022 r. w ramach projektu  „Dostępne Podlaskie - szkolenia i doradztwo dla jednostek samorządu terytorialnego”, przygotowaliśmy instruktażowy film z lektorem i tłumaczem PJM, charakteryzujący nasz Urząd i rodzaje spraw, które można załatwić w starostwie.

W 2022 r. samorząd pozyskał 97 275,60 zł na realizację kolejnego projektu wspierającego dostępność naszego Urzędu. W planach m.in. montaż nowych drzwi wejściowych, zakup pętli indukcyjnych, realizacja filmów z PJM oraz przygotowanie miejsc parkingowych.

Skreślona z grubsza charakterystyka działań samorządu powiatu to tylko niewielki fragment codzienności – bo nie sposób oddać słowem pisanym zaangażowanie i pracę pracowników socjalnych i terapeutów, uczucia, myśli i trud osób ze szczególnymi potrzebami i ich rodzin. Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, obchodzony corocznie 3 grudnia, ma na celu zwiększanie świadomości publicznej na temat barier i ograniczeń, z jakimi zmagają się te osoby. Cieszy fakt, że wiedza na temat dostępności rośnie, podobnie jak formy pomocy, choć zdajemy sobie sprawę, że to ciągle za mało. Wszystkim osobom z niepełnosprawnościami życzymy wytrwałości, siły i konsekwencji w pokonywaniu przeciwności losu. Oby było ich coraz mniej, a przestrzeń wokół Was zmieniała się – na lepsze, będąc bardziej dostępną i przyjazną!

Katarzyna Miszczuk

Koordynator Dostępności w Starostwie Powiatowym